Op 20 december bezocht ik samen met Volkskrant journaliste Ana van Es het Nationale Archief in Den Haag om enkele vrijgekomen dossiers, waaronder mijn eigen dossier, in te zien. Dossier 2081 (Werkmap van de heer H. Pruis) was openbaar; andere dossiers waaraan ik heb meegewerkt zijn beperkt openbaar.
Het resultaat van het splitsen van de dossiers zoals die volgens de aanbevelingen van het ACOI (zie het rapport in ACOI | ongevallenonderzoek EL AL 1862) heeft plaatsgevonden, is als volgt: ca. 400 documenten op een totaal van 1300 zijn gescheiden van alle andere zaken rondom het ongeval en het onderzoek. De beperkt openbare stukken die vertrouwelijk zijn volgens Annex 13 blijven dat ook en gaan uitsluitend over het ‘technische’ onderzoek. Alle andere, niet strikt noodzakelijk vertrouwelijke dossiers, zijn of worden vrij gegeven. Het archief is met deze actie op orde conform het Verdrag van Chicago. Zo had het archief in 2010 eigenlijk overgedragen moeten worden aan het Nationaal Archief.
De beperkt openbare stukken gaan niet over de vragen van de Bijlmerbewoners, zoals die in het ACOI-rapport zijn vermeld.
Bij het bekijken van mijn eigen dossier viel op dat de map weinig relevante informatie bevatte: er zat een briefje in waarop stond dat er vele documenten bij de splitsing beperkt openbaar zijn gebleven. Een aantal andere mappen die ik mocht bekijken, gaven voor mij een goed inzicht in de vele vragen die er in de Bijlmermeer hebben bestaan, de vragen van de media en ook de politisering van het ongevallenonderzoek.
De grote onrust die in de Bijlmermeer heerste, blijkt uit het onderstaande krantenartikel. Men stuurt in april 1998 aan op een parlementaire enquête om antwoorden op vragen te krijgen: zelfs plutonium, waar nooit enig bewijs voor heeft bestaan, wordt in de publicatie benoemd.
De lading
In principe zijn alle documenten betreffende de lading altijd openbaar geweest, omdat de lading in het ongevallenonderzoek naar de oorzaak geen rol speelde. Politici, journalisten en Bijlmerbewoners hebben dat destijds mogen en kunnen inzien. Rob van Gijzel, Volkskrant journalist Heijboer en de parlementaire enquête commissie en de Commissie Hoekstra onderzochten de lading brieven.
De fout om bij overdracht van het ICAO Annex 13 dossier naar het Nationaal Archief openbare documenten in een beperkt openbaar dossier op te nemen maakte de documenten tijdelijk 'geheim', tussen 2010 en 2024. Dat is nu met de splitsing van de archieven gecorrigeerd. Er is geen enkel verontrustend of onthullend nieuws voor wat betreft de lading te verwachten. Dat kan opnieuw een teleurstelling voor de Bijlmerbewoners zijn, want er zijn verwachtingen in de media gewekt, maar het grote voordeel is dat de Bijlmerbewoners nu zelf inzage krijgen in de documenten. Zie ook Vracht - lading | ongevallenonderzoek EL AL 1862.
Van de nu openbaar gemaakte archieven valt zeker iets te leren mijns inziens: goede communicatie gericht op de doelgroep is essentieel, en daar heeft het zeker aan ontbroken in de nogal bureaucratische benadering van de overheid, die de zorgen van de Bijlmerbewoners niet kon wegnemen.
